اخوان الصفا ، یک جمعیت سرّی فلسفی ـ عرفانی بودند که در سده چهارم هجری که دوره شکوفایی علم و فرهنگ نیز بود، ظهور کردند و بنیانگذار نهضتی شدند که به عنوان یکی از نهضت های مهم فکری ـ سیاسی شناخته شد.
با توجه به اینکه اخوان الصفا فعالیت های خودشان را به صورت مخفیانه و زیر زمینی انجام می دادند، هویت آنها مشخص نبوده و در تاریخ نیز نظر قطعی و روشنی درباره این گروه وجود ندارد، و همواره هویت آنها، مذهب آنها، تعداد آنها و رهبران آنها میدان بحث و گمانه زنی بوده است.
اسماعیلیه یکی از فرقه های زنده تشیع هست و دارای قدمتی بسیار است. این فرقه در اواسط قرن هشتم میلادی (دوم هجری قمری) پدیدار گشته است. اسماعیلیه در طول تاریخ، دارای عقاید و افکار بسیار متفاوت و مختلفی بودند
با توجه به رابطه تنگاتنگی که بین اسماعیلیان نخستین با غلات و مفوضه و خصوصا خطابیه و شخص ابولخطاب وجود دارد، برای فهم اعتقادات آنها ، باید اندیشه غلات و مفوضه زمان امام صادق علیه السلام بررسی شود.
کتب اسماعیلیان نخستین تحت تاثیر اندیشه غالیان، بیشتر پیرامون رتبه و منزلت پیامبران و ائمه می چرخد. همچنین باید تاثیر پذیری نظام فکری نوافلاطونیان، مخصوصا فلوطین یا افلوطین بر اعتقادات اسماعیلیان را نیز در نظر داشت. ادامه مطلب …